Minister wil onderzoek naar opt-out voor standaard delen van zorgdata via EHDS

Demissionair minister Helder van Volksgezondheid wil een onderzoek naar een opt-out voor het standaard delen van zorggegevens via de European Health Data Space (EHDS), waarbij ‘een balans’ wordt gevonden tussen databeschikbaarheid aan de ene kant en privacy aan de andere kant.

Dat heeft de bewindsvrouw laten weten op vragen van de BBB-, D66-, ChristenUnie- en JA21-fracties in de Eerste Kamer (pdf).

De EHDS is een voorstel van de Europese Commissie voor het delen van medische gegevens in de Europese Unie in een gemeenschappelijk gebruikt formaat. Standaard zullen gezondheidsgegevens voor zowel primair als secundair gebruik worden uitgewisseld. Bij primair gebruik gaat het om het gebruik van gezondheidsgegevens voor het verlenen van zorg. Bij het secundaire gebruik van gezondheidsgegevens gaat het om zaken zoals onderzoek, onderwijs, ontwikkeling van diensten en producten, inclusief AI, beleidsvorming en leveren van gepersonaliseerde zorg door behandelaars. In maart werd er een Europees politiek akkoord over de EHDS-verordening gesloten.

De EHDS-verordening biedt lidstaten de mogelijkheid voor een opt-out bij primair gebruik. “Dit is een optie die ik serieus wil onderzoeken. Bij de vraag of een dergelijke opt-out wenselijk is, spelen verschillende aspecten een rol. Het is belangrijk dat er een goede balans wordt gevonden tussen databeschikbaarheid dat bijdraagt aan zorgontwikkeling aan de ene kant en het belang van privacy en (daarmee samenhangend) de vrije toegang tot de zorg die geborgd moeten blijven”, aldus Helder op vragen van de D66-fractie. Voor secundair gebruik bepaalt de EHDS-verordening dat burgers rechtstreeks bezwaar kunnen maken tegen het verwerken van hun gezondheidsgegevens, maar het recht op deze opt-out kan worden ingeperkt.

Onder de EHDS zijn zes ‘prioritaire’ categorieën gezondheidsgegevens aangewezen die zullen worden gedeeld. Het gaat om patiëntsamenvattingen, elektronische medicatie recepten, elektronische verstrekkingen (van medicatie), medische beelden en verslagen daarover, laboratoriumresultaten en ontslagverslagen. Lidstaten hebben de bevoegdheid om te bepalen dat ook andere persoonlijke elektronische gezondheidsgegevens hieraan worden toegevoegd.

Grensoverschrijdende beschikbaarheid

Onder de lidstaten is er volgens de minister brede steun voor de mogelijkheid voor burgers om bij een opt-out onderscheid te maken tussen nationale en grensoverschrijdende beschikbaarheid van hun gezondheidsgegevens. De mogelijkheid voor een dergelijk onderscheid was daarom opgenomen in het Raadsmandaat van afgelopen december. Zowel het Europees Parlement als de Europese Commissie hebben gedurende de onderhandelingen grote bezwaren geuit tegen een onderscheid tussen nationale en grensoverschrijdende beschikbaarheid.

De expliciete mogelijkheid om een onderscheid te maken heeft het dan ook niet gehaald in het politiek akkoord over de EHDS-verordening. “Maar omdat de huidige tekst het ook niet expliciet verbiedt dat een dergelijk onderscheid wordt gemaakt, zal ik nader laten onderzoeken welke ruimte nationaal mogelijk is bij de implementatie van een eventuele opt-out voor primair gebruik”, laat Helder weten.

Noodzaak

JA21 had de minister gevraagd hoe groot en impactvol het probleem is dat de EHDS-verordening denkt op te lossen. “Oftewel: hoeveel patiënten en hoeveel procent van het totaal aantal patiënten beweegt zich over de landsgrenzen heen voor acute zorgvragen?” De minister kan echter geen exacte cijfers geven. “Naast het belang van de EHDS voor de grensoverschrijdende beschikbaarheid van gegevens voor primair gebruik, zijn er ook grote voordelen voor medisch-wetenschappelijk onderzoek en innovatie (secundair gebruik)”, voegt Helder toe. De verordening is nog niet definitief vastgesteld. De verwachting is dat dit in het vierde kwartaal van dit jaar zal gebeuren.

Bron: security.nl